En terwijl het blijft vlammen op het Egyptische Tahrirplein, is er vanavond bij het programma ‘Altijd Wat’ een gesprek met Nawal el Saadawi.
Als iemand zinnige dingen kan zeggen over het land en de positie van de vrouwen is het wel deze Egyptische gynaecologe, die in 1972 ‘persona non grata’ werd in haar land door de publicati van haar boek ‘Women and Sex’………
Op Nawal werd op 6-jarige leeftijd infibulatie, een vorm van ‘vrouwenbesnijdenis’, toegepast, een praktijk die ze later wereldwijd bestrijden zou als genitale en psychische verminking (FGM) .
El Saadawi studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Caïro. Tijdens stage in de 50′er jaren in haar geboortedorp werd ze zich bewust van de zware omstandigheden en de ongelijkwaardigheid van vrouwen op het plattelan. Nadat ze een van haar patiëntes probeerde te beschermen tegen huiselijk geweld van de echtgenoot werd ze teruggeroepen naar Caïro.
Later bereikte ze de status van directeur op het Ministerie van Gezondheid. In die functie ontmoette ze ook haar echtgenoot, Sherif Hetata, met wie ze de kantoorruimte deelde. Hetata had 13 jaar gevangenschap achter de rug vanwege zijn politieke stellingname.
El Sadaawi werd in 1972 ontslagen vanwege haar politieke activiteiten en haar boek ‘Women and sex’. Dit soort tegenwerking kostte haar later ook de functie van hoofdredactrice van een medisch tijdschrift en die van assistent-algemeen secretaris van de Medische Beroepsvereniging in Egypte.
Tussen 1973 en 1976 wijdde ze zich aan het bestuderen van neurosen bij vrouwen aan de Medische faculteit van de Ain-Shams-Universiteit in Caïro. Van 1979 tot 1980 was ze adviseur van Vrouwenprogramma’s in Afrika en het Midden-Oosten bij de VN.
In 1980 stichtte ze een feministische pressiegroep in Egypte. Misstanden die ze via deze organisatie openlijk aankaartte waren vrouwenbesnijdenis, prostitutie, het islamitisch huwelijk, het recht op scheiden en moslimfundamentalisme.
De Egyptische regering bekeek de activiteiten van El-Saadawi al langer met argwaan. De maatschappelijke onrust die haar controversiële activiteiten veroorzaakte werd gezien als een gevaar voor de stabiliteit van het land. In september 1981 werd ze gevangengenomen; president Sadat liet haar en circa 1600 andere opponenten van het in 1979 afgesloten vredesverdrag tussen Egypte en Israël oppakken (waaronder leden van de Moslimbroederschap) wegens ‘misdaden tegen de staat’, hetgeen een internationaal protest uitlokte.
In november van dat jaar, een maand na de moord op Sadat, werd ze vrijgelaten. Een van haar uitspraken uit die tijd was: “Gevaar is een deel van mijn leven geworden sinds ik een pen heb gepakt en ben gaan schrijven. Niets is gevaarlijker dan waarheid in een wereld die liegt.”
Omdat ze al sinds 1982 doodsbedreigingen krijgt van islamistische fundamentalisten verliet El Saadawi in 1991 verhuisde naar de VS waar ze les ging geven op een aantal univesiteiten.
In 1996 keerde ze terug naar Egypte en pakte haar politiek activisme weer op. Ze wilde zich kandidaat stellen voor de eerste vrije presidentiële verkiezingen in 2005, maar trok zich terug vanwege de zware voorwaarden die gesteld werden.
Begin februari 2007 werd ze in het Belgische Mechelen, op doorreis vanuit Rotterdam, beroofd van het manuscript van haar nieuwste roman.
Diezelfde maand werd bekend dat sjeik Mohammed Sayyed Tantawi van de Al-Azhar Universiteit, in feite de meest gezaghebbende soennitische moslimgeestelijke, een fatwa en de doodstraf op grond van de sharia over haar heeft uitgesproken wegens geloofsafval, vanwege een in Egypte gepubliceerd toneelstuk dat aldaar inmiddels een verboden boek geworden is.
Hierin laat zij God een rol spelen. Deze constateert zoveel contradicties in de Heilige Geschriften dat hij abdicatie aanvraagt bij de duivel.
Nawal El Saadawi voelt zich sterk betrokken bij de betogers op het Tahrirplein. In 2011 liet zich ze filmen op het plein en ook nu ze even in Europa is, probeert ze alles te volgen. Ik mag toch hopen dat mijn 50 boeken verschillende generaties geïnspireerd hebben. Ik schrijf heel dissidente, radicale boeken”, antwoordt ze een journalist die wil weten wat haar rol is in de opstand.
Lees ook:GEKTE: Egypte pleit voor vrouwenbesnijdenis opdat mannen dan rust hebben
Lees ook:Veel aandacht voor vrouwenrechten op ‘Movies That Matter Festival’
Lees ook:Schokkende cijfers: ruim 9 op de 10 Egyptische vrouwen vaginaal verminkt
Lees ook:Egypte: leuk voor vakantie, maar ramp voor vrouwen die er wonen!
Lees ook:Journaliste Rena Netjes volgt haar Egyptische strafproces vanuit NL