Een heilige of een kenau? Of van allebei een beetje? Moeder Teresa won de Nobelprijs voor de Vrede en Paus Johannes Paulus II verklaarde haar heilig. Rome maakt zich inmiddels voor de officiële heiligverklaring aanstaande zondag, omdat haar tweede wonder in december werd erkend. In beide gevallen ging het om een onverklaarbare genezing.Er worden zondag 100.000 pelgrims verwacht. Ook komen er 13 staatshoofden en regeringsleiders. Er worden veiligheidszones ingericht met bewaking, waar mensen gecontroleerd zullen worden. Daar geldt ook een alcoholverbod.
Verder komen er scherpschutters op de daken en er zijn zondag zo’n drieduizend agenten en veiligheidsmensen op de been om de festiviteiten in goede banen te leiden, waarvan duizend op het Sint-Pietersplein. Tevens is er een verbod op het vliegen met drones afgekondigd, uit angst dat zo’n onbemand toestel wordt gebruikt om een bom te laten ontploffen.
Moeder Teresa is niet onomstreden. Haar hulp aan de armen wordt door critici gezien als zieltjes winnen. Ook zou haar resolute verwerping van voorbehoedsmiddelen en abortus hebben bijgedragen aan het in stand houden van de armoede. Uit brieven die na haar dood zijn gepubliceerd, blijkt dat zij haar hele leven lang grote twijfels heeft gehad over het geloof en dat ze zich daardoor erg eenzaam en wanhopig heeft gevoeld. Voor de Canadese priester Brian Kolodiejchuk, die de brieven publiceerde, was dat een extra reden om het proces te leiden om haar versneld heilig te laten verklaren.
Een heiligverklaring binnen de Rooms Katholieke kerk kan alleen wanneer iemand een wonder doet dat geen enkel onderzoek kan verklaren, maar het grootste wonder is nog wel dat iedereen denkt dat zij een engel op aarde was. Critici, aangevoerd door wijlen Christopher Hitchens, beschreven haar echter al eens als een wreed onmens. Onderzoekers van de University of Montreal hebben na een diepgaand onderzoek geconcludeerd dat die laasten gelijk hadden.
Serge Larivée en Genevieve Chenard bestudeerden 95% van de literatuur over Moeder Teresa, de in Albanië geboren Agnes Gonhxa. Hun conclusie is vernietigend: Teresa was volgens hen een sadistische, gierige, oerconservatieve en gewetenloze vrouw, die hypocriet was en die mogelijk enorme hoeveelheden geld achterover gedrukt heeft. Zo vermelden ze over de omstandigheden in de door Teresa’s organisatie gerunde ziekenhuizen. Bezoekende doktoren beschreven die als ‘huizen voor de stervenden’. Er was een tekort aan alles: voedsel, hygiëne, pijnstillers en voedsel, ondanks de honderden miljoenen die Teresa jaarlijks ophaalde aan schenkingen.
De erbarmelijke toestanden hadden te maken met Teresa’s sadistische opvattingen over lijden. Zo zei ze: “Er is een zekere schoonheid in het zien dat de armen hun lot omarmen, dat ze het lijden zoals Christus’ passie. De wereld wint veel bij hun lijden.” Toen Moeder Teresa zelf palliatieve zorg nodig had, ontving ze dit in een modern Amerikaans ziekenhuis. Teresa’s organisatie, de Missionarissen der Liefdadigheid (OMC) ontving duizenden donaties, die allemaal verdwenen naar geheime bankrekeningen. Ook de bron van de schenkingen was niet zo belangrijk. Zo nam Teresa een fiks bedrag en een medaille aan van de wrede dictator Francois ‘Papa Doc’ Duvalier. Dat geld arriveerde nooit bij de arme patiënten. Teresa was zeer genereus met haar gebeden, maar de mensen in haar ziekenhuizen noch de slachtoffers van rampen als de talloze overstromingen in India of de giframp in Bhopal zagen er ooit een cent van. Waar het geld is gebleven weet niemand.
De verklaring voor het totaal andere imago ligt volgens de onderzoekers bij de journalist Malcolm Muggeridge. Hij ontmoette haar in 1968 in Londen, besloot haar te promoten en Moeder Teresa ontdekte de kracht van de PR. Na een door Muggeridge geproduceerde propagandafilm, begon Teresa aan haar charme-offensief, dat haar uiteindelijk een Nobelprijs voor de Vrede opleverde. Volgens Larivée was haar dood voor de katholieke kerk een geweldige kans om het eigen imago op te poetsen met een zaligverklaring.
Voor de Indiase bevolking is Moeder Theresa een idool omdat ze haar met het progressieve westen associëren, maar niet met wonderen en ‘hocus pocus’. Dit zegt de indiase dokter Aroup Chatterjee in een interview met The New York Times. Al jaren probeert Chatterjee het beeld van Moeder Theresa als weldoener te ontkrachten. Een missie die door de heiligverklaring van de Rooms-Katholieke non nog lastiger wordt. Haar wees- en sterfhuizen waren onhygiënsich en hadden vaak geen medicijnen tot hun beschikking
In een boek dat hij in 2003 uitbracht, presenteert Chatterjee zijn onderzoek naar de slechte omstandigheden in de tehuizen die gerund werden door moeder Theresa’s organisatie ‘The Missionaries of Charity’. Volgens hem sloeg Moeder Theresa door in haar toewijding aan soberheid. Haar wees- en sterfhuizen waren onhygiënsich en hadden vaak geen medicijnen tot hun beschikking.
Ook heeft ze Calcutta volgens Chatterjee op de kaart gezet als een stad met schrijnende armoede, een ‘zwart gat’. Een reputatie die voor deze moderne stad volgens Chatterjee onterecht was. Hoewel de Westerse wereld vaak wel geïnteresseerd is in de sensationele aspecten van zijn onderzoek, is dit iets wat vaak niet wordt opgepikt.
Andere critici stellen dat zij door openlijk tegenstander te zijn van anticonceptie en abortus, de armoede in haar werkgebied juist verergerd zou hebben. Ook zou ze gestolen geld aan hebben genomen van de Haïtiaanse dictator Duvalier. Of deze kritiek nou wel of niet terecht is, verandert niets meer aan het feit dat Moeder Theresa vanaf volgende week voor de Katholieke kerk een heilige is.
Tenslotte is er nog wel wat goeds over haar te melden volgens de onderzoekers. “Als het buitengewone beeld van Moeder Teresa dat in de publieke verbeelding werd overgedragen humanitaire initiatieven heeft aangemoedigd die oprecht bezig zijn met hen die door armoede verdrukt worden, kunnen we alleen verheugd zijn.” Desalniettemin verwijten ze de media dat die niet ‘rigoreus’ genoeg waren in hun berichtgeving over Loeder Moeder Teresa.
Lees ook:Waar het ‘gezeur’ van je moeder al niet goed voor is
Lees ook:Biopic Moeder Theresa volgend jaar in de bioscoop
Lees ook:Kinderen van alleengaande moeders doen het net zo goed
Lees ook:Docu over vrouwen op seks-safari in Afrika: je wordt er niet vrolijk van!
Lees ook:Britse onzin-discussie: is een vrouw die moeder is geschikter als premier?