Deze dagen viert Nederland 200 jaar democratie. Nog niet eens een eeuw, vanaf 1917, is het in ons land mogelijk om op een vrouw te stemmen, het zogenaamde passief vrouwen-stemrecht.
2 jaar later konden vrouwen ook zelf actief hun stem uitbrengen. Sinds die begintijd nam het aantal vrouwen in politieke arena toe, zij het zeer langzaam.
Eerst in gemeenteraden, provinciale staten en parlement, pas veel later in gemeentebesturen, gedeputeerde staten en het kabinet….
Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis houdt deze feiten bij.
In 1918 kon bij de gemeenteraadsverkiezingen voor het eerst op een vrouw worden gestemd: 88 vrouwen werden gekozen (0,9%); in datzelfde jaar werd Suze Groeneweg namens de SDAP de eerste vrouw in de Tweede Kamer
De Eerste Kamer mocht in 1920 de eerste vrouw verwelkomen: Carry-Pothuis-Smit (SDAP)
De eerste bewindsvrouw trad aan in 1953: staatssecretaris Anna de Waal (KVP); Marga Klompé (KVP) was vervolgens in 1959 de eerste vrouwelijke minister
Drenthe had in 1974 de primeur met de eerste vrouwelijke Commissaris van de Koningin: Tineke Schilthuis (PvdA)
Tot op de dag van vandaag heeft Nederland nog geen vrouwelijke premier gehad. In de hele Europese Unie kwam er tot nu toe wel al 15 vrouwelijke premiers voor.
De eerste troonrede sprak prins Willem Frederik uit in 1814, een jaar voordat hij zich uitriep tot koning der Verenigde Nederlanden.
Als Willem I sprak hij de Staten-Generaal toe met de woorden “Edel Mogende Heeren!”. De troonrede was in die tijd alleen de visie van de koning: er was nog geen kabinet. En er waren ook geen vrouwen, zoals het protocol voorschreef.
De opzet veranderde in 1848, met de grote grondwetsherziening. Volgens rechtshistoricus Paul Brood, die gisteren in het Nationaal Archief de ‘Troonrede voor Dummies’ gaf, is dat ook meteen de grootste verandering.
“In eerste instantie vroeg de koning weliswaar informatie van de bestuurders, maar het was zijn verhaal en zijn visie wat er met het land ging gebeuren. Later moest hij de visie van de regering weergeven.”
Bij de troonrede van 1849 werd de aanhef overigens ook anders. Willem II begon de troonrede voortaan met “Mijne Heeren!”.
Overigens is de aanhef zoals we die allemaal kennen er pas sinds 1918. Toen sprak koningin Wilhelmina de historische woorden “Leden der Staten-Generaal…”.
Als het anno 2014 om vrouwen in nationale parlementen gaat, doet Nederland het middelmatig. Op de Wereldranglijst van de Inter-Parliamentary Union (IPU) bekleedt Nederland momenteel de 16e positie.
Het aandeel vrouwen in lokale en provinciale besturen en in gemeenteraden is echter nog steeds laag.
Lees ook:De abdicatie van Beatrix van Oranje Amsberg
Lees ook:Koningin Maxima verwijderd uit Haagse Paleis van Justitie
Lees ook:Koningin Maxima mag op neventroon op Prinsjesdag
Lees ook:Maak vandaag gebruik van je (stem)rechten
Lees ook:Bye, bye, Beatrix: de volledige tekst van haar abdicatie